شناخت امام زمان (عج)

در روایت منقول از شیعه و سنی شنیده ایم که :" من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة الجاهلیة"   هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیة مرده است منظور از این شناخت و معرفت چیست و چگونه حاصل می شود ؟ ... (ادامه)

به  دلیل اهمیت حیاتی و غیر قابل انکاری که شناخت امام و به خصوص امام زمان (عج) یعنی رهبر و الگوی زمان و تنها عامل پیوند ما با خداوند است.  پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند : من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته الجاهلیة ( بحار الانوار ج 8 ص 368 )

آ نچه که از روایت فوق برداشت می شود این است که نشناختن امام زمان خود به معنی عدم ارتباط با امام است و عدم ارتباط با امام یعنی قطع پیوند هدایت با خداوند و این همان مرگ جاهلیت و خروج از دین و گمراهی است و امام صادق (ع) در جواب سئوال از چگونگی به معنای جاهلیت فرمودند منظور ازآن جاهلیت کفر و نفاق و گمراهی است ( اصول کافی ج 1 ص 337 ⁾

پس چنان معرفت و شناختی از امام زمان (عج) باید حاصل شود که ما را از مرگ جاهلیت نجات بخشد و بنا بر روایات ما ثور از ائمه اطهار (ع) بدون تر دید مقصود از معرفتی       ( شناختی ) که امامان (ع) ما را به تحصیل آن امر فرموده اند شناخت آن حضرت آن چنانکه هست می  باشد به گونه ای که سبب سالم ماندن از شبه های ملحدین گرددو مایه نجات از گمراه ساختن مفتریان گمراه کننده شود و چنین شناختی دو وجه دارد:

1-     شناخت شخص امام (ع) به نام و نسب (شناخت اسمی )

2-     شناخت صفات و ویژگی ها و مقامات امام (ع) ( شناخت رسمی )

و به دست آوردن این دو شناخت از اهم وا جبات است چنانچه امام صادق (ع) فرمودند: نشانه را بشناس ........ چون اگر نشانه را شناختی دیگر پس از هدایت شدن گمراه نخواهی شد و به فریب کاران تمایلی نخواهی یافت .( اصول کافی ج 1 ⁾

شاهد بر این مطالب روایاتی است که ائمه اطهار (ع) به ذکر علامتها و صفات و ویژگی های حضرت حجة (عج) می پردازد و در آن ها و توصیف نشانه ها و علا ئم ظهور و ویژگی های عصر ظهور بیان گردیده است .البته معرفت به نعت و صفت مرتبه بالا تری از معرفت اسم است در این معرفت ما امام را تنها از روی اسم و خصوصیات ظاهری بیان شده نمی شناسیم بلکه به یک سلسه ویژگی ها و کمالات با طنی شنا خت پیدا می کنیم چنین معرفتی از طریق شنیدن اوصاف و کمالات و مقامات امام (ع) حاصل می شود .

چنانچه اما م صادق (ع) در بیان وجوب معرفت پرورد گارو فرستاده گان او فرموده اند : "... و بعد از آن معرفت ( معرفت پروردگار ، رسول و اقرار به پیامبری او ) معرفت امامی است به نعت و صفت و نامش،  که در حال سختی و راحتی به او اقتدا می نمائیم. و کمترین درجه شناخت امام آن است که دانسته شود او همتای پیامبر (ص) است به جز در مقام نبوت. و امام وارث پیامبر (ص) است و اطاعت امام اطاعت خداوند و اطاعت ر سول خدا (ص) و تسلیم بودن به او در همه امور و مراجعه کامل به او و پذیرش گفته او از مراتب شناخت می باشد ." ( تفسیر برهان ج 2 ص 340 )

پس بنا به روایت فوق معرفت واجب شده از طرف پیامبر (ص) در جه ای بالاتر از معرفت به اسم ورسم است و آ ن معرفت و تصمیم قلبی است که اگر کسی آن را نداشته باشد به مرگ جاهلیت میرسد. اهل بیت (ع) تعریفی که از معرفت ارائه داده اند این ا ست که معرفت همان فهم و شناخت روایات می باشد .(_ بحار الانوار ج 2 ص 184)

چنانچه این تعریف خود میزانی است برای تشخیص معرفت صحیح  به طوری که در هر باب احادیث مربوط با آن باب معیار صحیح معرفت می باشد مثلا در بحث خدا شناسی  میزان صحت و یا عدم صحت معرفت خدا روایاتی است که در این خصوص وارد شده است .

آنچه از روایات استفاده می شود این است که خداوند متعال است که معرفتی را به بندگان خدا عطا می کند و نقش انسان در تحقق آن فقط قبول و یا رد آن معرفت وهبی ( عطا شده ) می باشد.

پس می توان گفت معرفت امام (ع) به لطف و عنایت خداوند است که بنده باید از او در خواست کرده و بخواهد تا شامل چنین فضلی شود . و تحقق این امر ( معرفت امام زمان (ع) ) در زمان غیبت از راه تسلیم نسبت به احادیث ائمه (ع) و تقید به مراجعه به روایات در همه مسائل اعم از اعتقادی ، اخلاقی و عملی امکان پذیر است .

 پس معرفت یک امر اکتسابی نیست که انسان با انجام دادن یک سری افعال به آن دست یابد بلکه معرفت یک امر عنایتی است که از طرف خداوند به بندگان عطا می شود و انسان باید زمینه این عنایت را در خود ایجاد نماید . البته برای طلب معرفت امام عصر و سایل و اسبابی از طرف خداوند قرار داده شده است که انسان با توجه به آنها می تواند به نتیجه و مقصود خود برسد . بعضی از این اسباب و وسایل عبارتند از :

1-     طلب و در خواست از خداوند متعال (دعا)

2-     توسل پیدا کردن به ائمه برای طلب معرفت

3-     پناه بردن به وجود مقدس امام زمان (عج) و طلب معرفت و یاری ایشان در این راه

4-     تفکر و تدبر در کلمات نورانی اهل بیت در باره آن بزرگوار (تفقه)

5-     تسلیم و گردن نهادن به ولایت امام عصر (عج)

6-     مطالعه معجزات و عنایات خاصی که بدست امامان عزیز و مهربان واقع شده

معزفت صحیح امام عصاره و نتیجه شناحت دین و فهم صحیح روایات وتسلیم در مقابل آن است شناخت صحیح امام(ع) آثاری دارد که قلب شناسارا پرازمحبت می کند و قلبی که مملو ء از محبت امام زمان (ع) شد همه حالاتش براساس آن شکل می گیرد و اعمال او متناسب به میزان محبت قلبی اش روح و ارزش پیدا می کند و چنین محبتی است که باعث می شود که انسان در همه احوال به یاد امام زمانش باشد و از یاد او غافل نگردد و او را به انتظار فرج مولایش می  نشاند تا جائیکه وظیفه خود می داندکه برای رفع غم و غریبی آن حضرت تلاش کند و دست به دعا بردارد .

منابع:

1-معرفت امام عصر – دکتر بنی هاشمی

2- آفتاب در غربت– دکتر بنی هاشمی

3- حضور در دولت کریمه –محمد رضا رحیمیان